Kołobrzeg – 72 rocznica zaślubin z morzem

Obchody 72 rocznicy walk o Kołobrzeg i zaślubin Polski z morzem zainaugurowane zostały 17 marca nad brzegiem Bałtyku. Tam w historycznym miejscu, po lewej stronie pomnika zebrali się weterani, kombatanci oraz młodzież szkolnych kół Ligi Morskiej i Rzecznej, po prawej zaproszeni goście, przedstawiciele władz, samorządu i służb mundurowych. Naprzeciwko kompania honorowa Zespołu Szkół Morskich i orkiestra Morskiego Oddziału Straży Granicznej.

W tym roku do Kołobrzegu przybyli: płk Jan Muszyński, płk Jan Szyszkowski, płk Józef Kuźmiak, płk Leon Bodnar, płk Zygmunt Bąk, płk Józef Koleśnicki, kmdr Józef Czerwiński, mjr Tadeusz Chłopicki, kpt. Władysław Kazieczko, por Józef Kwiatkowski, por. Piotr Gubernator, por. Józef Markowski, por. Mieczysław Barylski, por. Piotr Podgórski, por. Jan Słabysz. To oni w marcu 1945 roku zdobywali miasto. Rozpoczęła się uroczystość ślubowania jungów na wierność Polskiemu Morzu.

Dowódca pododdziałów, nauczyciel Zespołu Szkół Morskich Radosław Froncala złożył meldunek o gotowości do rozpoczęcia ceremonii. Orkiestra Morskiego Oddziału Straży Granicznej odegrała Mazurka Dąbrowskiego, a biało czerwona flaga powędrowała na top masztu. Zebranych przywitał Antoni Szarmach prezes kołobrzeskiego Oddziału Ligi. Następnie głos zabierali: Starosta Kołobrzeski Tomasz Tamborski, Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, wicewojewoda zachodniopomorski Marek Subocz i Prezes Ligi Morskiej i Rzecznej Andrzej Królikowski.

Wszyscy podkreślali znaczenie dostępu do morza dla Polski i Polaków. Wspominano generała Józefa Hallera, który w 1920 roku zaślubiał morze w Pucku i kaprala Franciszka Niewidziajło, który wrzucał pierścień w Kołobrzegu. Obaj stali się symbolami historycznych wydarzeń. Nie zabrakło ciepłych słów skierowanych do uczestników walk o Kołobrzeg i ślubującej młodzieży. Nadszedł czas na wyróżnienia i podziękowania.

Krzyżami Ligi Morskiej i Rzecznej uhonorowano Zbigniewa Krzysztofiaka funkcjonariusza Pomorskiego Dywizjonu Straży Granicznej i Ryszarda Waśkowskiego nauczyciela Zespołu Szkół Morskich w Kołobrzegu.

Odznaczenie przyznawane jest dla osób szczególnie zasłużonych na rzecz budowania Polski Morskiej. Okolicznościowe, pamiątkowe dyplomy wręczone zostały: Szefowi Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Janowi Józefowi Kasprzykowi, wicewojewodzie zachodniopomorskiemu Markowi Suboczowi, burmistrzowi Pucka Hannie Pruchniewskiej, Staroście Kołobrzeskiemu Tomaszowi Tamborskiemu, zastępcy prezydenta Kołobrzegu Jackowi Woźniakowi, orkiestrze Morskiego Oddziału Straży Granicznej i Zespołowi Szkół Morskich.

Nadszedł kulminacyjny moment uroczystości – ślubowanie młodzieży szkolnych kół LMiR. Na stopnie pomnika wmaszerowała grupa najmłodszych ligowców, którzy dostąpili zaszczytu złożenia przysięgi na sztandar. Każdy w lewej ręce trzymał biało czerwoną banderkę z logo stowarzyszenia. W tym roku byli to reprezentanci Gdańska, Łap, Tomaszowa Mazowieckiego, Wyszkowa, Sławy Śląskiej, Mścic, Gościna i Kołobrzegu. Dowódca uroczystości wydał komendę. Wszyscy zebrani powstali z miejsc.

Rotę odczytał wiceprezes LMiR Marek Padjas:

,,Składając hołd pamięci tych,

którzy w przeszłości dla Polski

na morzu walczyli i ginęli

Brzegu naszego bronili,

zręby naszej gospodarki morskiej budowali.

Uroczyście ślubuję:

Stać zawsze na straży polskiego morza,

wartość pracy polskiej na morzu

nieustannie i wytrwale pomnażać,

czynem ofiarnym morzu i Polsce

w każdej służyć potrzebie”.

Po ślubowaniu orkiestra odegrała Hymn do Bałtyku autorstwa Feliksa Nowowiejskiego. Następnie Prezes Ligi Andrzej Królikowski w towarzystwie włodarzy miast zaślubinowych Hanny Pruchniewskiej i Jacka Woźniaka trzymając w rękach flagi oraz przy asyście młodzieży przemaszerowali nad brzeg Bałtyku.

Tam odnowiono ceremoniał zamoczenia banderek w morskiej wodzie. Ligowcom towarzyszył poczet flagowy złożony z kombatantów z 92 letnim weteranem porucznikiem Janem Słaboszem. Po powrocie do szyku, przy pomniku delegacje złożyły wieńce i wiązanki kwiatów.

Następnie wszyscy przemaszerowali w rejon latarni morskiej. Tam zorganizowana została uroczystość wręczenia legitymacji najmłodszym ligowcom. Zanim to nastąpiło wspomnienie o komandorze Stanisławie Mieszkowskim wygłosił dr Hieronim Kroczyński. Podkreślił, że ten niezwykle zasłużony dla Polski oficer – uczestnik obrony Helu, jeniec oflagów, twórca Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej, Dowódca Floty był również pierwszym polskim kapitanem portu Kołobrzeg.

W 2007 roku z inicjatywy kołobrzeskiej Ligi Morskiej i Rzecznej zbudowano i odsłonięto pomnik poświęcony komandorowi. Autorem dzieła jest artysta rzeźbiarz Romuald Wiśniewski. Uroczystość zorganizowano podczas centralnych obchodów dni morza oraz międzynarodowego zlotu jungów LMiR. Rok później wydana została książka poświęcona życiu i tragicznym losom Stanisława Mieszkowskiego. Cały nakład został rozdysponowany do bibliotek szkolnych, organizacji i miłośników historii. Po wygłoszonym słowie przedstawiciele komitetu budowy pomnika przekazali jeden egzemplarz ministrowi Janowi Józefowi Kasprzykowi Szefowi Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych. Modlitwę odmówił kapelan naczelny Ligi Morskiej i Rzecznej ksiądz dr Waldemar Krzywiński. Zebrani oddali hołd i uczcili pamięć komandora poprzez złożenie kwiatów przy pomniku.

Po tej części uroczystości kombatanci spotkali się z zaproszonymi gośćmi, gdzie przy wspólnym posiłku mogli wrócić do pamiętnych dni z marca 1945 roku. O godzinie 16.00 wszyscy zebrali się na Cmentarzu Wojennym. Przy pomniku wartę zaciągnęli harcerze, uczniowie szkół mundurowych i grupy rekonstrukcyjne. Na lewym skrzydle ustawiła się orkiestra, kompania honorowa oraz poczty sztandarowe. W centralnym miejscu bohaterowie czasu wojny, kombatanci, weterani walk o Kołobrzeg. Meldunek o gotowości do uroczystości i przegląd pododdziałów przeprowadził wiceprezes Ligi Morskiej i Rzecznej Marek Padjas. Okolicznościowe przemówienia wygłosili: Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk oraz prezydent Kołobrzegu Janusz Gromek. Minister podkreślił, że większość poległych i spoczywających tu żołnierzy to siedemnasto, osiemnastolatkowie, którzy nie mieli wyboru i innej drogi do Polski jak przez Sielce, Lenino i Kołobrzeg. Większość nie zdawała sobie sprawy, że droga do rodzinnych stron do Wilna, Lwowa została zamknięta poprzez polityczne układy. Modlitwę za obecnych, poległych i zmarłych żołnierzy odmówił kapelan garnizonu Kołobrzeg ksiądz major Zbigniew Krzesiński. Apel pamięci odczytał nauczyciel Zespołu Szkół Morskich Andrzej Hładki. Oddano również salwę honorową. Prowadzący uroczystość pułkownik Zbigniew Bejger poprosił zebranych o przeniesienie białych i czerwonych zniczy, ustawionych przy pomniku chwały na groby poległych żołnierzy. Kołobrzeski Cmentarz Wojenny to miejsce spoczynku Polaków, Rosjan, Ukraińców, Białorusinów i Niemców poległych w walkach o miasto. Wiązanki kwiatów zostały złożone na wszystkich mogiłach.

18 marca Muzeum Oręża Polskiego zorganizowało żywą lekcję historii na plaży przy molo, a także akademię historyczną w Regionalnym Centrum Kultury. Zaaranżowana diorama na plaży, w której główną rolę odegrał czołg T34/85, działo samobieżne SU57, niemiecki transporter opancerzony Sd.Kfz. 251 Ausf. C w wersji wozu łączności, niemiecki transporter opancerzony Sd.Kfz. 251 Ausf. D w wersji wozu saperskiego oraz amerykański samochód terenowy Dodge WC w barwach I Armii Wojska Polskiego, a także sprzęt artyleryjski przedstawiała rozbrajanie żołnierzy niemieckich przez żołnierzy polskich i radzieckich. Po odprowadzeniu jeńców, nastąpiły zaślubiny z morzem. Po zakończeniu odgrywania scenek miejsce rekonstrukcji przekształciło się w otwarte muzeum techniki wojskowej. Wszyscy mogli zejść na plażę i z bliska obejrzeć od środka uczestniczące w przedsięwzięciu zabytkowe pojazdy wojskowe.