Komisja Morska króla Zygmunta Augusta upamiętniona
W poniedziałek 4 czerwca na „Darze Pomorza” odbyło się uroczyste spotkanie z okazji 450-lecia powstania Komisji Morskiej.
Organizatorem wydarzenia, które miało przypomnieć powstanie pierwszego polskiego urzędu morskiego, było Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku i Zarząd Krajowy Związku Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej. Wzięło w nim udział około 60 osób, a prowadzącymi byli Jerzy Litwin, dyrektor NMM i Daniel Duda, były rektor Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni.
– Nasze spotkanie ma na celu przede wszystkim uczczenie 450-lecia powołania Komisji Morskiej – mówi Jerzy Litwin. – Pamiętajmy, że jest to również rok stulecia odzyskania niepodległości. A dzisiaj, 4 czerwca, jest rocznica wyborów, które spowodowały znaczące zmiany w naszym kraju.
Głównym punktem spotkania były dwa referaty, które poświęcone zostały historii Komisji Morskiej i Stowarzyszeniu „Bandera Polska”.
– Pomimo dostępu do morza, który Polska odzyskała w 1466 roku na mocy II pokoju toruńskiego, nie zbudowaliśmy floty wojennej – tłumaczy Emilia Bros z Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. – Pierwszym władcą, który docenił jej posiadanie był Zygmunt Stary. Pod wpływem niebezpieczeństwa narastającego ze strony Zakonu Krzyżackiego i Moskwy, postanowił wystawić flotę na Bałtyku, żeby zablokować handel przeciwników. Politykę morską ojca kontynuował Zygmunt August, który powołał Komisję Morską.
Uroczystość była również okazją do nagrodzenia osób zasłużonych dla krzewienia pamięci o marszałku Józefie Piłsudskim oraz przyjaciół Ligi Morskiej i Rzecznej. Prezes Pomorskiego Związku Żeglarskiego Bogusław Witkowski wręczył profesorowi Danielowi Dudzie, byłemu rektorowi Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni, medal Za Szczególne Zasługi Dla Żeglarstwa Pomorskiego.
Komisja Morska utworzona została 24 marca 1568 roku przez króla Zygmunta Augusta, jako pierwszy polski urząd morski. Jej powstanie związane było z polityką morską tego władcy. Miała pełnić nadzór nad flotą kaperską, chronić handel morski i bronić portów przed atakami. Siedmioosobowej komisji przewodził kasztelan gdański Jan Kostka, a w jej skład wchodzili również Kaspar Geschkau – opat oliwski, Krzysztof Konarski – starosta jurgeborski, Andrzej Swarożyński – dworzanin królewski, Stephan i Johann Loitzowie – szczecińscy kupcy i bankierzy królewscy oraz Valentin Überfeld – inspektor lasów królewskich na Litwie. W grudniu 1569 roku rozpoczęła budowę pierwszych trzech okrętów floty wojennej. W swoich początkach komisja musiała zmagać się z niechęcią i wrogością ze strony Gdańska, które prowadziło własną politykę morską. Wraz ze śmiercią Zygmunta Augusta 1 lipca 1572 roku Komisja Morska przestała funkcjonować.
Odznaczeni:
Order Honorowy Związku Piłsudczyków Rzeczypospolitej Polskiej: Fryderyk Tomala
Złoty Krzyż Zasługi Piłsudczyków RP: Elżbieta Zaręba, Wiesław Kosakowski, Lechosław Bar
Dyplom kpt. ż.w. Karola Olgierda Borchardta: Jerzy Grzywacz, Tomasz Kuplicki i Stanisław W. Śliwa
Złoty Medal Zasłużony dla Ligi Morskiej i Rzecznej: „Dar Pomorza”, Stowarzyszenie Kapitanów Żeglugi Wielkiej, Stowarzyszenie Starszych Mechaników Okrętowych, Stowarzyszenie Elektryków Okrętowych, Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa
Medale 450-lecia Komisji Morskiej: Narodowe Muzeum Morskie, Urząd Morski w Gdyni, Rada Narodowego Muzeum Morskiego, Akademia Marynarki Wojennej, Akademia Morska w Gdyni, Duszpasterstwo Ludzi Morza „Stella Maris”, Zarząd Morskiego Portu Handlowego w Gdyni, Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa, Muzeum Marynarki Wojennej, Statek-muzeum „Dar Pomorza”, Polskie Towarzystwo Nautologiczne, Pomorski Związek Żeglarski, Przedsiębiorstwo Usług Morskich „Unipil”, Przedsiębiorstwo Usług Morskich Gdańsk – Pilot, Żegluga Gdańska, Stowarzyszenie Kapitanów Żeglugi Wielkiej, Stowarzyszenie Kapitanów Żeglugi Wielkiej, Stowarzyszenie Starszych Mechaników Morskich, Jerzy Litwin, Fryderyk Tomala, Bolesław Hajduk, Ryszard Mielczarek, Mariusz Mięsikowski, Henryk Śniegocki, Ryszard Wawruch, Andrzej Madejski, Bartłomiej Pączek, Werner Grabe, Wiesław Kosakowski, Wiesława Krzysztofowicz, Dorota Haase, Teresa Hinc, Jerzy Dzirdziś, Murza Kniaź Szahuniewicz.
Tekst: Jędrzej Szerle (www.zeglarski.info)
Zdjęcia: Cezary Spigarski
