Komunikat Jury Najwyższych Polskich Trofeów Żeglarskich Nagród Honorowych „Rejs Roku 2017” i „Srebrny Sekstant” (Nagroda Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej)
Już po raz 48, na pokładzie fregaty „Dar Pomorza” odbyło się tradycyjne, grudniowe posiedzenie Jury Nagród Honorowych „Rejs Roku” i „Srebrny Sekstant”.
W obradach Jury 48-tej edycji nagród uczestniczyli:
kontradm. Czesław Dyrcz przewodniczący Jury
Bogusław Witkowski wiceprezes PZŻ ds. morskich, przew. Kom. Żeglarstwa Morskiego
Zbigniew Stosio sekretarz Jury, Sekretarz Generalny PZŻ
Andrzej Radomski przedstawiciel Miasta Gdańska
laureaci nagród Rejs Roku z lat ubiegłych:
Krystyna Chojnowska-Liskiewicz
Cezary Bartosiewicz – Grotmaszt Bractwa Kaphornowców
Jerzy Jaszczuk
Hubert Latoś
Eugeniusz Moczydłowski
Andrzej Rościszewski
Jerzy Wąsowicz
publicyści morscy, pomysłodawcy nagrody „Rejs Roku – Srebrny Sekstant”
Tadeusz Jabłoński
Zenon Gralak
Aleksander Gosk – koordynator projektu
* * *
Jury po analizie przedsięwzięć żeglarskich sezonu 2017, poddało ostatecznie ocenie 13 wypraw, o różnym charakterze, zarówno pod względem skali, charakteru, celów jak i stopnia żeglarskiej trudności. Miejsca na podium decyzją Jury przypadły uczestnikom transatlantyckich regat oraz wieloletniej rodzinnej eskapady, na wokółziemskiej, urozmaiconej trasie. Nie było tutaj werdyktów jednogłośnych. Dyskutowano merytorycznie i wielokierunkowo praktycznie każdą kandydaturę, pod kątem wartości sportowych, społecznych, edukacyjnych, także promocyjnych, zawierających się w poszczególnych żeglarskich przedsięwzięciach.
„Srebrnym Sekstantem” i Nagrodą Honorową „Rejs Roku 2017” Jury w wyniku wszechstronnej dyskusji uznało, że start, znakomita postawa i osiągnięte przez kapitan Joannę Pajkowską, wspólnie z Uwe Rottgeringiem, zwycięstwo w transatlantyckich regatach TWOSTAR 2017 zasługuje na najwyższe żeglarskie wyróżnienie minionego sezonu. Regaty o ustalonej renomie i stopniu trudności w 2017 roku przebiegały w wyjątkowo ciężkich warunkach pogodowych – uznanych za najtrudniejsze w całej 60-letniej historii regat OSTAR/TWOSTAR. Żeglarze zmagali się ze sztormowymi wiatrami o prędkości 60 węzłów i 15-metrowymi falami. Północny Atlantyk pokonał tym razem większość startujących żeglarzy – z 21 jachtów które ruszyły na trasę z Plymouth (w konkurencji jedno i dwuosobowej) do mety w Newport dotarło zaledwie 7 (4 jachty zatonęły). Startujący na 40-stopowym jachcie „Rote 66” kapitanowie Joanna Pajkowska i Uwe Rottgering, trasę liczącą 3301 Mm pokonali w czasie 20 dni 22 godzin i 43 minut. Mimo uszkodzeń jachtu – ucierpiał m.in. grot, zawiodła elektronika – po prowizorycznych naprawach udało się załodze uzyskać znakomity wynik i odnieść zwycięstwo. Był to drugi już start kapitan Pajkowskiej w regatach Twostar (w 1986 roku awaria jachtu przeszkodziła w ukończeniu wyścigu), dwukrotnie także z powodzeniem startowała w transatlantyckich regatach samotników OSTAR (2000, 2003). Start w Ostar zaliczył wcześniej także Uwe Rottgering (2009).
Drugą Nagrodą Honorową „Rejs Roku 2017” Jury przyznało Janowi Pietrzakowi – kapitanowi rodzinnej, wokółziemskiej żeglarskiej eskapady na jachcie „Double Helix”. Zamknięcia wielkiego kręgu dokonał z żoną Ewą. Załogę uzupełniali na niektórych odcinkach krewni i znajomi. Wystartowali siedem lat temu z Barbados, dwa sezony spędzili na Karaibach skąd dotarli na Florydę, później do krajów Ameryki Środkowej i Południowej by przez Panamę przejść na Pacyfik. Z Galapagos po pokonaniu 3000 Mm dotarli na Markizy, dalej wyspy Oceanii, Australia, wybrzeża Indonezji, Borneo, Malezji, Tajlandia. Dalej trasa przez Ocean Indyjski, Morze Czerwone do Suezu i na Morze Śródziemne. Wybrzeża i wyspy Grecji, Włoch, Hiszpanii przez Gibraltar na Kanary. Wokółziemską pętle zamknęli w miejscu skąd wyruszyli – w styczniu 2017 zakończyli wyprawę na Barbados. Żeglarstwo jako sposób na życie – smakowanie świata z pokładu łódki – to w opinii Jury jedna z ważnych przesłanek leżących u podstaw ustanowienia Nagród Rejsu Roku.
Trzecią Nagrodę Honorową „Rejs Roku 2017” przyznano kapitanowi Lechowi Stochowi za start i zwycięstwo w zyskujących popularność regatach „Setką przez Atlantyk”. Ten wyścig stał się swoistą narodową, polską konkurencją. Pięciometrowe, sklejkowe, własnoręcznie według jednych planów, wykonane łódki awansowały do rangi oceanicznych maszyn regatowych. W ostatniej edycji wystartowało 7 łódek żeglarzy-samotników i 2 z załogami dwuosobowymi. Duetapowa trasa podzielona jest na odcinki Sagres (Portugalia) – Santa Cruz de Tenerife (Kanary), skąd skok przez Atlantyk z metą wyznaczoną przez południk 61 W między Martyniką a Santa Lucia. Pokonanie Atlantyku zajęło Lechowi Stochowi 22 dni 13 godzin 43 minuty, stając się rekordem wyścigu. Podjęte wyzwanie, sportowy efekt i wykazana determinacja zdecydowały o decyzji Jury.
Jury postanowiło także wyróżnić trzy kolejne żeglarskie projekty:
- Piotr Kuźniar niezmordowanie krążący na s/y „Selma Expeditions” z północy na południe i z powrotem tym razem po poprowadzeniu 2 etapów z Patagonii do Polski zaliczył powrotna trasę wzdłuż Atlantyku ze Szczecina do Ushuaia. Wyróżnienie za profesjonalizm i dusze eksploratora.
- Michał Palczyński zrealizował na s/y „Crystal”, projekt „Arktyczna Rozgrzewka 2017” stanowiący preludium planowanej wyprawy przez Northwest Passage. To było 6 miesięcy północnej żeglugi prawie 9 tysięcy Mm, 71 dni powyżej północnego Koła Polarnego – żeglarska przygoda dla 54 uczestników etapowej wyprawy. Wszystko zgodnie z harmonogramem i wypełnieniem założonych celów.
- Marek Rajtar – eksploracja na s/y „Sifu of Avon” archipelagu Svalbard z zamknięciem koła wokół Spitsbergenu. Dokonano tego w warunkach wyjątkowo obfitego zalodzenia. Wielka arktyczna przygoda dla kapitana i całej siedmioosobowej załogi.
Przyznano także nagrody specjalne:
Nagrodą specjalną Polskiego Związku Żeglarskiego wyróżniono Wojtka (Victora) Wejera – mieszkającego w Toronto inżyniera i żeglarza, członka Polsko-Kanadyjskiego Klubu Żeglarskiego „Biały Żagiel”. Wykorzystał swoją dobrą znajomość akwenów u północnych i zachodnich wybrzeży Kanady do pomocy żeglarzom próbujących swych sił na tamtych wodach. Z pomocy Wojtka korzystali kapitanowie wszystkich polskich prób pokonania Northwest Passage. Opracował specjalny przewodnik „Yachtsmen Routing Guide to the NW Passage”, w swej działalności na rzecz społeczności żeglarskiej i bezpiecznej północnej żeglugi współpracuje z wieloma instytucjami i organizacjami.
Nagrodą Specjalną Prezydenta Miasta Gdańska „Bursztynową Różą Wiatrów” uhonorowano
Michała Korneszczuka, gdańskiego żeglarza, wizjonera i organizatora wielkich wydarzeń żeglarskich. Jest m.in. pomysłodawcą, promotorem i współorganizatorem wielkich regat o Mistrzostwo Europy w żeglarstwie morskim w formule ORC zorganizowanych w Gdańsku w 2017 roku.
Tradycyjną Nagrodą Grotmaszta Bractwa Kaphornowców im. kpt. Aleksandra Kaszowskiego uhonorowano kpt. Janusza Kowalskiego za odbycie rejsu z Górek Zachodnich na północ Bałtyku zbudowanym przez siebie jachtem s/y „Mea Galatea” (typ Mascot 28). Za wykazany hart ducha i wytrwałość w dążeniu do celu, także za pokazanie, że w dobie wszechobecnej komercji, można spełnić swoje marzenia w każdym wieku i bez pomocy sponsorów. Wreszcie za wykazaną dobrą robotę żeglarską w trudnych warunkach
Werdykt Jury:
„Srebrny Sekstant” i I Nagroda Honorowa „Rejs Roku 2017”
Joanna Pajkowska za zwycięski, wspólny z Uwe Rottgeringiem, start w prestiżowych transatlantyckich regatach TWOSTAR 2017, organizowanych przez Royal Western Yacht Club na klasycznej trasie Plymouth – Newport. Uzyskany czas – 20d 22h 43’ (start – 29.05.2017, meta – 18.06.2017), dystans – 3 001 Mm.
II Nagroda Honorowa „Rejs Roku 2017”
Jan Pietrzak za opłynięcie, wraz z żoną Ewą, wokółziemskiej trasy, z uzupełnianą na niektórych etapach załogą, na jachcie „Double Helix”. Żeglarska, siedmioletnia eskapada przez trzy oceany i sześć kontynentów ze startem i metą na Barbados (14.01.2010 – 21.01.2017) po pokonaniu 40 000 Mm.
III Nagroda Honorowa „Rejs Roku 2017”
Leszek Stoch za zwycięski start w kolejnej edycji oceanicznych regat samotnych żeglarzy – „Setką przez Atlantyk” – na s/y „Giga”. Transatlantycką trasę II etapu Santa Cruz de Tenerife – Fort de France (2 903 Mm) pokonał w czasie 29d 10h 33’ (10.12.2016 – 3.01.2017) – szybciej od pięciu rywali – samotników oraz dwóch załóg dwuosobowych.
Honorowe Wyróżnienia „Rejs Roku 2017”
– Piotr Kuźniar za etapowy, załogowy rejs na s/y „Selma Expeditions” ze Szczecina do Ushuaia (14.10. – 24.12.2017) – dystans 9 500 Mm.
– Michał Palczyński za etapową wyprawę z Lizbony przez Norwegię, Spitsbergen, Grenlandię. Islandię, Irlandię do Lizbony ( 29.04. – 26.10.2017) na s/y „Crystal” – dystans – 8 899 Mm.
– Marek Rajtar – za załogową wyprawę dookoła Spitsbergenu na s/y „Sifu of Avon” rozp[oczętą i zakończoną w stolicy wyspy Longyearbyen po pokonaniu 1 005 Mm (24.07. – 9.09.2017).
Nagroda Specjalna Polskiego Związku Żeglarskiego
Wojtek (Victor) Wejer – inżynier, żeglarz, mieszkający od blisko półwiecza w Kanadzie za 10-letnią już pomoc udzielaną wyprawom żeglującym przez Przejście Północno-Zachodnie. Ze wsparcia informacyjnego i komunikacyjnego Wojtka Wejera korzystały najgłośniejsze polskie wyprawy nagradzane m.in. Srebrnymi Sekstantami. W sumie wspomagał 55 wypraw przez Northwest Passage.
Nagroda Specjalna Prezydenta Miasta Gdańska „Bursztynowa Róża Wiatrów”
Michał Korneszczuk – żeglarz i organizator imprez żeglarskich na najwyższym poziomie – od 10 lat z powodzeniem organizuje m.in. międzynarodowe regaty Nord Cup także pomysłodawca regat o Mistrzostwo Europy w żeglarstwie morskim zorganizowane w 2017 roku.
Nagroda Grotmaszta Bractwa Kaphornowców im. kpt. Aleksandra Kaszowskiego
Janusz Kowalski – za wykazaną dobrą robotę żeglarską podczas rejsu na wody północnego Bałtyku na s/y „Mea Galatea”. Mimo trudnych warunków i awarii silnika zakończył z powodzeniem, i w dobre kondycji, zaplanowaną wyprawę.
Nagroda Magazynu Sportów Wodnych „ŻAGLE”
Kolegium redakcyjne, tradycyjnie wyróżniające rejsy morskie na małych jachtach, tym razem przyznało nagrodę Michałowi Kozłowskiemu za rejs z dwoma załogantami na własnoręcznie zbudowanym jachcie „Mazu 2” typu Odys 28 o długości 8, 4 m. To kolejny świetnie zorganizowany i przeprowadzony bałtycki rejs na małym jachcie. Takie żeglowanie jest godne uwagi, promocji oraz nagradzania za dobrą praktykę morską. Od 20 lat magazyn „Żagle” przyznaje swoją nagrodę w ramach Rejsu Roku właśnie takim wyprawom. Rejs trwał 4 tygodnie sierpnia 2017 roku. Jacht przepłynął około 1400 mil morskich. Odwiedził 20 portów, był na 9 wyspach.
Zdobywcy Głównych Nagród Honorowych „Rejs Roku – Srebrny Sekstant”
1970 – 2015
1970
kpt. Andrzej Rościszewski – opłynięcie Islandii na s/y Śmiały”
1971
kpt. Dariusz Bogucki – rejs na Spitsbergen i Jan Mayen na s/y „Mestwin”
1972
kpt. Bogdan Olszewski – rejs do Murmańska na s/y „Alf”
1973
kpt. Krzysztof Baranowski – pierwsze polskie samotne opłynięcie globu ziemskiego wokół przylądka Horn na s/y „Polonez”
1974
kpt. Zygfryd Perlicki, s/y „Copernicus” i kpt. Zdzisław Pieńkawa, s/y „Otago”
– za udział w pierwszych, w historii żeglarstwa, załogowych regatach wokółziemskich
1975
kpt. Richard Konkolski – samotny rejs dookoła świata na s/y „Nike”
1976
kpt. Kazimierz Jaworski – zdobycie II miejsca w klasie Jester w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na trasie Plymouth – Newport na s/y „Spaniel”
1977
kpt. Kazimierz Jaworski – zdobycie II miejsca na s/y „Spanielek”
w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na mini jachtach
1978
kpt. Krystyna Chojnowska – Liskiewicz – pierwszy na świecie samotny rejs kobiety dookoła świata na s/y „Mazurek”
1979
kpt. Jerzy Rakowicz – zwycięstwo w regatach samotnych żeglarzy
na trasie Falmouth – Azory – Falmouth na s/y „Spaniel”
1980
kpt. Henryk Jaskuła – samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów
z Gdyni do Gdyni wokół przylądka Horn na s/y „Dar Przemyśla”
1981
kpt. Wojciech Wierzbicki – pierwsze polskie opłynięcie arktycznego archipelagu Svalbard na s/y „Gedania”
1982
kpt. Ryszard Wabik – rejs do Ameryki Południowej z opłynięciem
przylądka Horn na s/y „Wojewoda Koszaliński”
1983
kpt. Michał Szafran – rejs dookoła świata na s/y „Nasz Dom”
1984
kpt. Andrzej Urbańczyk – samotny rejs dookoła świata na s/y „Nord IV”
1985
kpt. Wojciech Jacobson – rejs z Le Havre przez Kanał Panamski
do Vancouver na s/y „Vagabond”
1986
kpt. Ryszard Wabik – wyprawa dookoła świata szlakiem W. Wagnera na s/y „Tropiciel”
1987
kpt. Bogdan Marciniak – rejs do Australii wokół przylądka Dobrej Nadziei na s/y „Asterias”
1988
kpt. Wojciech Jacobson, kpt. Janusz Kurbiel, kpt. Ludomir Mączka – pierwsze pokonanie arktycznego Przejścia Północno-Zachodniego (kier. W > E) na s/y „Vagabond”
1989
kpt. Wojciech Ogrzewalski – transoceaniczne regaty na jachtach „Futuro” i „Barakuda”
1990
kpt. Jan Ludwig – rejs dookoła świata na s/y „Zawisza Czarny”
1991
kpt. Janusz Kurbiel – dwukrotne opłynięcie Spitsbergenu na s/y „Vagabond 3”
1992
kpt. Wojciech Skórski – transatlantycki rejs na s/y „Agnessa”
1993
kpt. Jan Pinkiewicz – arktyczny rejs na s/y „Dar Świecia”
1994
kpt. Tadeusz Jakubowski – rejs dookoła świata na s/y „White Eagle”
1995
kpt. Jerzy Radomski – za wielką żeglarską włóczęgę w latach 1978 – 1995
na s/y „Czarny Diament” po wszystkich oceanach
1996
kpt. Mieczysław Siarkiewicz – opłynięcie Spitsbergenu na s/y „Barlowento”
1997
kpt. Roman Paszke – zdobycie Admiral’s Cup 97 na s/y „MK Cafe”
1998
kpt. Andrzej Armiński – za doskonałą postawę w regatach
EXPO’98 Round the World Rally na s/y „Mantra 3”
1999
kpt. Lech Kosakowski – samotny rejs Dunajem, Morzem Czarnym
i Śródziemnym przez Atlantyk do Miami na s/y „Nona”
2000
kpt. Jerzy Wąsowicz – wielki rejs do obu Ameryk wokół przylądka Horn na s/y „Antica”
2001
kpt. Roman Paszke – za znakomitą postawę w wokółziemskich regatach jachtów wielokadłubowych The Race 2000 na s/y „Warta – Polpharma”
2002
kpt. Wacław Strusiński – harcerska wyprawa na wody Spitsbergenu na s/y „Alefant”
2003
kpt. Jacek Wacławski – rejs na s/y „Stary” wokół przylądka Horn z dotarciem
do antarktycznej stacji polarnej PAN na Wyspie Króla Jerzego
2004
kpt. Przemysław Mączkowski – arktyczna wyprawa wokół Spitsbergenu, następnie dotarcie do wysp Archipelagu Franciszka Józefa na s/y „Politechnika”
2005
kpt. Barbara Królikowska – wielki rodzinny rejs dookoła świata na s/y „Karolka”
2006
kpt. Jacek Wacławski oraz Dominik Bac, Sławomir Skalmierski, Tomasz Szewczyk –
za pokonanie na s/y „Stary” Przejścia Północno-Zachodniego.
kpt. Tadeusz Natanek – za pokonanie na s/y „Nekton” Przejścia Północno – Zachodniego
2007
kpt. Jarosław Kaczorowski – za udany start na jachcie „Allianz.pl” w oceanicznych regatach samotnych żeglarzy Transat 6.50
2008
kpt. Tomasz Lewandowski – za rejs na jachcie „Luka” dookoła świata bez zawijania do portów najtrudniejszą trasą ze wschodu na zachód
2009
kpt. Joanna Pajkowska – za rejs na jachcie „Mantra Asia” – najszybszy i drugi kobiecy samotny rejs dookoła świata pod polską banderą.
2010
kpt. Jerzy Radomski – za trwającą 32 lata wyprawę po wszystkich oceanach,
na s/y „Czarny Diament”
2011
kpt. Zbigniew Gutkowski – za znakomity start i zajęcie II miejsca w etapowych regatach wokółziemskich samotnych żeglarzy Velux 5 Oceans na s/y „Operon Racing”
2012
kpt. Tomasz Cichocki – za samotny rejs dookoła świata na s/y „Polska Miedź”
2013
kpt. Ryszard Wojnowski – za pierwsze w historii polskiej bandery sportowej pokonanie Przejścia Północno-Wschodniego na s/y „Lady Dana 44”
2014
kpt. Ryszard Wojnowski – za pokonanie Przejścia Północno – Zachodniego na s/y „Lady Dana 44”, równoznaczne z zamknięciem pętli wokół Bieguna Północnego
2015
kpt. Piotr Kuźniar – za rekordową południową żeglugę po antarktycznym Morzu Rossa oraz pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na s/y „Selma Expeditions”
2016
kpt. Szymon Kuczyński – za samotny rejs dookoła świata na s/y „Atlantic Puffin”
2017
Kpt. Joanna Pajkowska – za zwycięski start, wraz z Uwe Rottgeringiem, na s/y „Rote 66”, w transatlantyckich regatach „Twostar 2017”
Przesłanie twórców „Rejsu Roku”:
„Ustanawiając nagrodę „Rejs Roku”, pragniemy nadać szerszy rozgłos śmiałym polskim wyprawom jachtowym, pragniemy usatysfakcjonować najlepsze kluby żeglarskie, najśmielszych w danym sezonie kapitanów i ich załogi, pragniemy jachtom, których nazwy już dziś weszły do kronik polskiego żeglarstwa morskiego, dodać nowego splendoru, pragniemy wreszcie stworzyć nowy bodziec do następnych śmiałych wypraw, aby pokazywać światu biało-czerwoną banderę.”
„REJS ROKU – SREBRNY SEKSTANT”
Historia „Rejsu Roku” to w praktyce historia całego polskiego żeglarstwa morskiego od roku 1970. Listy laureatów, to kompletne listy najwybitniejszych polskich żeglarzy, którzy kiedykolwiek pojawili się na morzach.
48 lat „Rejsu Roku” to w statystycznym skrócie, uwzględniającym tylko laureatów głównych nagród – „Srebrnego Sekstantu” –
45 jachtów, 46 kapitanów, w tym ośmioro uhonorowanych dwukrotnie, 18 wypraw dookoła świata, 14 rejsów polarnych, 12 startów w oceanicznych regatach, 3 kobiety, 4 żeglarzy polonijnych na najwyższym podium, 1 katamaran („Warta Polpharma”) i 1 jacht trójmasztowy („Zawisza Czarny”).
Inspiracja
Wszystko zaczęło się od Leonida Teligi, który w 1969 roku zakończył w Casablance swój, wymarzony od chłopięcych lat, wielki rejs dookoła świata. Jako pierwszy Polak i, jak lubiła podkreślać ówczesna prasa, „pierwszy Słowianin”.
Grupa dziennikarzy ówczesnego „Głosu Wybrzeża”, entuzjastów żeglarstwa, zorganizowała Telidze cykl spotkań na Pomorzu. Wielkie ich powodzenie podsunęło red. Tadeuszowi Jabłońskiemu myśl specjalnego honorowania kolejnych rejsów polskiej bandery sportowej. Wraz z redaktorami Zenonem Gralakiem i Kazimierzem Kołodziejem opracowali pierwszy regulamin dorocznych nagród za najwybitniejsze osiągnięcia naszych żeglarzy morskich – tak narodził się „Rejs Roku”. Minister żeglugi Jerzy Szopa poparł redakcyjną inicjatywę i ufundował główną nagrodę – odtąd pierwszym, wręczany jest „Srebrny Sekstant”.
Pionierzy
Pierwszym laureatem został kpt. Andrzej Rościszewski, który na jachcie „Śmiały” opłynął, w pionierskim rejsie z zachodu na wschód, Islandię. Warszawski adwokat jest reprezentantem licznej rodziny polskich żeglarzy zafascynowanych północnymi akwenami. Uhonorowano także Aleksandra Kaszowskiego z Bydgoszczy za pierwsze polskie przepłynięcie Pentland Firth na s/y „Euros” i Teresę Remiszewską z Gdyni za pierwszy samotny rejs kobiecy po Bałtyku na s/y „Zenit”.
Poza północny krąg polarny popłynęli także laureaci „Rejsu Roku” w kolejnych dwóch latach. Spitsbergen i Jan Mayen Dariusza Boguckiego oraz harcerska wyprawa „Alfa” pod Bogdanem Olszewskim do Murmańska.
Kaphornowcy
Rok 1973 to wielkie rejsy oceaniczne polskich jachtów i potrójny atak naszych żeglarzy na osławiony Przylądek Horn. Pierwszym był Krzysztof Baranowski na „Polonezie”. Żeglarz w tymże roku zakończył swą wielką wyprawę dookoła świata, zapoczątkowaną rok wcześniej udziałem w transatlantyckich regatach samotnych żeglarzy.
Kolejno trawers Hornu pokonały bydgoski „Euros” i warszawski „Konstanty Maciejewicz”. Ten ostatni, jako pierwszy pod polską banderą, ze wschodu na zachód – przeciw wiatrom i prądom. Jury „Rejsu Roku” nie miało wątpliwości, komu przyznać najwyższe trofea. „Srebrny Sekstant” przypadł Krzysztofowi Baranowskiemu, drugie miejsce podzielili kapitanowie „Eurosa” na kolejnych etapach rejsu – Aleksander Kaszowski i Henryk Jaskuła.
Trzecim laureatem została załoga „Konstantego Maciejewicza”. Ani słowa o kapitanie. Tajemnica tkwi w uroku tamtych czasów. Kapitan Tomasz Zydler, który poprowadził atak na Horn i w drodze powrotnej doprowadził jacht do Kanału Kilońskiego, nie zamierzał wracać do peerelowskiego raju. „Wybrał wolność” jak to się wtedy mówiło. Natychmiast trafił na cenzuralny indeks, jego nazwisko na lata wypadło z żeglarskich zestawień. Dziś lista tych, którzy oglądali od południa groźną skałę, z pokładów kilkudziesięciu już jednostek żaglowych, liczy ponad 600 nazwisk.
Pierwsi na wielkim kręgu
Pierwszym Polakiem był Leonid Teliga i jego „Opty”, w 1973 roku wielka pętlę zamknął Krzysztof Baranowski na „Polonezie”. W gronie znakomitych żeglarzy, wyjątkową pozycję zajmuje wyczyn Krystyny Chojnowskiej – Liskiewicz, która jako pierwsza kobieta na świecie, opłynęła samotnie na jachcie „Mazurek” glob ziemski, kończąc swą wyprawę w 1978 roku na Motławie. W dwa lata później Henryk Jaskuła na „Darze Przemyśla”, jako pierwszy Polak i jeden z pierwszych żeglarzy w historii światowego jachtingu, opłynął glob ziemski bez zawijania do portów na trasie Gdynia – Gdynia. Pierwszym rodakiem który opłynął dookoła świat bez zawijania do portów najtrudniejszą trasą ze wschodu na zachód był kpt. Tomasz Lewandowski – „Srebrny Sekstant 2008” za rejs na jachcie „Luka”. Ostatnio do grona polskich wokółziemskich żeglarzy dołączył Szymon Kuczyński, laureat „Rejsu Roku 2016”.
Na regatowych trasach
Polskie żeglarstwo obecne było na największych ówcześnie światowych imprezach. Zygfryd Perlicki na „Copernicusie” i Zdzisław Pieńkawa na „Otago” reprezentowali polską banderę podczas pierwszych w historii światowego jachtingu załogowych wokółziemskich regatach szlakiem windjammerów – XIX wiecznych, największych, najszybszych i ostatnich żaglowców handlowych w historii. Obaj kapitanowie otrzymali „Srebrne Sekstanty”.
„Srebrny Sekstant 1976” przypadł Kubie Jaworskiemu za znakomity wynik w transatlantyckich regatach samotnych żeglarzy. Powtórzył on sukces w kolejnym starcie w regatach przez Atlantyk Odnotowano wyczyny regatowe, m.in. Romana Paszke, którego załoga startująca na „Mk Cafe” w Admiral’s Cup 97 walnie przyczyniła się do zdobycia tego prestiżowego, zespołowego trofeum, później start w milenijnych The Race 2000 na „Warcie Polpharmie”, walka Jarka Kaczorowskiego ścigającego się z najlepszymi na trasie Mini Transat, czy spektakularny sukces Zbigniewa Gutkowskiego w regatach Velux 5 Oceans.
Wokół biegunów
Pierwszym polskim żeglarzem, który próbował w 1975 roku sforsować Przejście Północno-Zachodnie był Dariusz Bogucki na specjalnie zaprojektowanym jachcie „Gedania”. Jednak polityka przeszkodziła wówczas w realizacji śmiałego zamiaru. Kanadyjczycy nie zezwolili na żeglugę jachtu z komunistycznego kraju wokół swoich północnych brzegów. Bogucki próbując mimo tego szczęścia na północy, został uprzejmie acz stanowczo zawrócony z trasy. Wyprawa w założeniu wokół obu Ameryk, zamieniła się w rejs poza oba kręgi polarne, docierając ówcześnie najdalej na północ i południe. Plan Dariusza Boguckiego udało się zrealizować dopiero w 2011 roku bydgoskim żeglarzom prowadzonym przez Bronisława Radlińskiego na jachcie „Solanus”.
A pionierskie pokonanie tej ekstremalnie trudnej trasy, przez francusko-polską wyprawę jachtu „Vagabond” w 1988 roku, uhonorowano trzema „Sekstantami”, przyznanymi kolejnym kapitanom wyprawy – Januszowi Kurbielowi, Wojciechowi Jacobsonowi i Ludomirowi Mączce. Główną nagrodę zdublowano za pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego. także w roku 2006, kiedy to uhonorowano nią kapitanów jachtów „Stary” i polonijnego „Nektona”.
Do polarnych pionierskich wyczynów lata 2013/2014 dopisały kolejne sukcesy – pierwsze polskie pokonanie Przejścia Północno-Wschodniego oraz w kolejnym sezonie Północno-Zachodniego równoznaczne z zamknięciem okołobiegunowej pętli przez kpt. Ryszarda Wojnowskiego na jachcie „Lady Dana 44”. Dwa wybitne rejsy s/y „Selma Expeditions”, zrealizowane w jednym roku przez kpt. Piotra Kuźniara na wodach Antarktyki i Arktyki, to z kolei wizytówka sezonu 2015.
Kapitan Joanna Pajkowska, laureatka Rejsu Roku 2017, to jedna z najwybitniejszych postaci polskiego żeglarstwa morskiego. A jej start i zwycięstwo w transatlantyckich regatach dwuosobowych załóg „Twostar 2017” (wraz z Uwe Rottgeringiem) to znaczące osiągnięcie zasługujące na uhonorowanie i miejsce na kartach historii polskiego żeglarstwa.
To tylko skrót – szkic sygnalizujący obszerność dorobku zapisanego w historii polskiego żeglarstwa morskiego akcentowanego w tradycyjnym terminie nagrodami „Rejsu Roku”.
Aleksander Gosk
koordynator projektu „Rejs Roku – Srebrny Sekstant”
