21 września br. podczas spotkania Stowarzyszenia Kapitanów Żeglugi Wielkiej na pokładzie żaglowca-muzeum „Dar Pomorza” odbyło się wodowanie książki. Książki niezwykłej, stanowiącej efekt wieloletniej pracy badawczej zmarłego nagle 24 kwietnia br. Profesora Jana Kazimierza Sawickiego, a poświęconej dziejom Polskiej Marynarki Handlowej w latach 1939-1945. Stanowi ona drugi tom do wydanego w roku 1991 tomu pierwszego.
Opatrzona została wspomnieniem o Profesorze napisanym przez Małgorzatę Sokołowską, w którym podsumowała ogromny dorobek naukowy zawarty w Jego publikacjach. Jak napisała: (…) Profesor, sięgając do rozproszonych źródeł, opracowywał je, porządkował, analizował, opisywał, dając innym tak bezcenną bazę, jak np. „Podróże polskich statków w latach 1939-1945”, wydane w 1989 r. przez Polskie Towarzystwo Nautologiczne, czy sześć tomów „Kadry morskie Rzeczypospolitej”, które niemal jak biblie leżą na biurku każdego historyka zajmującego się sprawami morskimi. „Ratownictwo morskie w Polsce” to dwutomowa, ponad 800-stronicowa źródłowa praca, oparta na imponującej literaturze i gruntownej kwerendzie archiwalnej, a przy tym napisana tak, że czyta się ją jak sensację. Bo prof. Jan Kazimierz Sawicki był nie tylko badaczem spraw morskich, ale także utalentowanym pisarzem marynistą, autorem książek: „Pod flagą komodora”, „Zdrada alianckiej bandery”, „S/s Tobruk w konwojach śmierci”… Jego dumą była seria wydawnicza „Księgi Floty Ojczystej”, którą stworzył, i która urosła do blisko 80 tomów, a jej logo stało się symbolem dobrej marynistyki.
Książka ukazała się drukiem dzięki determinacji żony Profesora, Pani Jolanty Sawickiej, nosząc numer 77. wspomnianej serii. Trzeba też w tym miejscu dodać, że seria będzie dalej kontynuowana. Otóż 24 września br. dzięki uprzejmości Pani Jolanty, potwierdzonej stosownym pismem, prowadzenie jej przypadło w udziale Cezaremu Spigarskiemu, który będzie opiekował się nią pod egidą prowadzonej przez siebie Fundacji Promocji Przemysłu Okrętowego i Gospodarki Morskiej i jej wydawnictwa (na naszej stronie internetowej ukaże się odpowiednia informacja z zaproszeniem do uczestnictwa w serii, skierowana do chętnych wydawców).
Spotkanie z książką poprzedziło wystąpienie przewodniczącego SKŻW, kpt. ż.w. Wiesława Piotrzkowskiego, który przywitał zebranych, ale też poprosił o uczczenie minutą ciszy pamięci tych, którzy w tym roku odeszli na wieczną wachtę, wśród nich zmarłego dzień wcześniej kapitana ż.w., poety Henryka Wojtkowiaka.
Następnie z laudacją wystąpiła Małgorzata Sokołowska. Wspomniała słowa Profesora JK Sawickiego, zawarte w pierwszym tomie dzieła. Wtedy pisał tak: Na przekór wszystkiemu ojczysta historiografia (krajowa i polonijna) stworzyła wspaniałą legendę konwojową, która wypełniała lukę w dotychczasowej wiedzy na temat wojennych losów PMH. Nie wypełniła jej jednak całkowicie, ponieważ z przyczyn obcych polskiej racji stanu poza zasięgiem zainteresowań badawczych przez wiele lat PRL-u pozostawała działalność rządu RP i instytucji powołanych na obczyźnie do wytyczania i realizacji państwowego programu morskiego. Ciągłość bytu suwerennej Rzeczypospolitej na morzu kapitanowie wraz z załogami dokumentowali nie tylko biało-czerwoną banderą, lecz również współtworzonym programem gospodarczym i społecznym na czas wojenny i powojenny, zachowaniem i konstytuowaniem polskiego prawodawstwa i jurysdykcji oraz dbałością o utrzymanie eksterytorialności ojczystej floty jako symbolu niepodległej Rzeczypospolitej.
Dodając: I tę lukę w historiografii Profesor wypełniał tomem I, a tomem II – wydanym równo 30 lat później – wypełnił! Powiedziała też o zawartości obecnego tomu poświęconego zagadnieniom: zatrudnienia polskiej floty w rządowym i alianckim transporcie, organizacji spółek żeglugowych w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, sytuacji floty po upadku Francji, uzbrajaniu i wyposażaniu statków do zadań wojennej żeglugi, roli Związku Armatorów Polskich, funkcjonowania polskich spółek żeglugowych w czarterze brytyjskim, ubezpieczeń statków.
Później wypowiadali się przyjaciel nieżyjącego Profesora, kapitan ż.w. Leszek Górecki, w ciepłych słowach o mężu i ojcu Panie Jolanta Sawicka i dr med. Magdalena Grzybowska oraz wicedyrektor Narodowego Muzeum Morskiego dr Marcin Westphal i wieloletni współpracownik dr Witold Parteka. Wśród obecnych – Rodzina – dwie córki, mężowie, troje wnucząt i dwóch prawnuków. W podziękowaniu za organizację wydarzenia od Rodziny – kwiaty dla Sekretarz SKŻW kpt. ż.w. Anny Wypych-Namiotko.
Na zakończenie, córka Alicja Cała, jako Matka Chrzestna książki słowami:
Docieraj wszędzie tam, gdzie cię oczekują,
poprzez lądy, morza i oceany,
rozsławiaj imię polskich marynarzy, uczonych, wydawców, artystów, pisarzy i publicystów.
Przynieś chwałę banderze Rzeczypospolitej.
Twoje imię to: „Polska Marynarka Handlowa 1939- 1945. Tom II Zbiór studiów„
i pokropieniem różą umoczoną w szampanie dokonała wodowania tej publikacji.
Tekst i zdjęcia: Cezary Spigarski
Zdjęcia: Andrzej Matulewicz