Tegoroczne, pięćdziesiąte trzecie już, tradycyjnie grudniowe posiedzenie Jury Nagród Honorowych „Rejs Roku” i „Srebrny Sekstant” podobnie jak w roku poprzednim odbyło się w siedzibie Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni w trybie mieszanym – z udziałem części jurorów za pośrednictwem połączeń online.
Po dwóch pandemicznych sezonach w minionym roku odnotowano pewne ożywienie w realizacji żeglarskich projektów. Jury rozpatrywało w sumie 17 kandydatur, w tym 10 dotyczyło konkretnych rejsów/przedsięwzięć żeglarskich minionego sezonu, pozostałe były zgłoszeniami o charakterze okolicznościowym bądź wskazującym na konsekwentną realizację żeglarskich programów w cyklu wieloletnim. Rozpatrując kandydatury uwzględniano walory poszczególnych przedsięwzięć zgodne z założeniem Nagrody premiującej obok śmiałych, pionierskich wypraw i rejsów, szersze przesłanie kultywowania idei wychowania morskiego czy związanego z morzem i żaglami sposobu na życie.
W wyniku dyskusji oraz często niejednogłośnych głosowań, Jury zdecydowało o przyznaniu jednak, po dwuletniej przerwie, Nagrody Głównej Rejsu Roku – Srebrnego Sekstantu. Jury zdecydowało także o przyznaniu dwóch Nagród oraz trzech Wyróżnień Honorowych RR 2022. W ramach projektu Rejs Roku przyznane zostały tradycyjne Nagrody Specjalne: Bursztynowa Róża Wiatrów Prezydenta Gdańska oraz Grotmaszta Bractwa Kaphornowców. Należy podkreślić fakt zwrócenia wielkiej uwagi Jury na każde przedsięwzięcie żeglarskie mające miejsce w minionym roku oraz docenienie wkładu organizacyjnego i bezpieczeństwa tych wydarzeń.
* * *
Jury obradowało w następującym składzie:
kontradm. Czesław Dyrcz przewodniczący Jury
Bogusław Witkowski wiceprezes PZŻ, prezes PoZŻ armatora STS Pogoria
Leszek Paszkowski przedstawiciel miasta Gdańska
Aleksander Gosk koordynator projektu Rejs Roku/Srebrny Sekstant
Marek Padjas Grotmaszt Bractwa Kaphornowców
Tomasz Falba sekretarz Jury, publicysta morski
laureaci nagród Rejs Roku z lat ubiegłych:
Jerzy Jaszczuk
Roman Paszke
Jerzy Rakowicz
Jerzy Wąsowicz
* * *
Jury analizując zgłoszone kandydatury, zdecydowało ostatecznie uhonorować w pięćdziesiątej trzeciej edycji następujące przedsięwzięcia żeglarskie:
· I Nagroda Honorowa „Rejs Roku 2022” i „Srebrny Sekstant”
Michał Palczyński oraz Ola Rapp – w ciągu prawie 3,5 miesiąca zrealizowali dwuosobową wyprawę na jachcie „Crystal” po rzadko odwiedzanych akwenach Pacyfiku z przesłaniem „Tam gdzie rodzą się sztormy – wyprawa jachtem wzdłuż łańcucha Aleutów”. Trasa podzielona była na trzy etapy: 1. Z Polinezji Francuskiej na Aleuty (prawie 5 000 Mm); 2. Wzdłuż łańcucha amerykańskich Aleutów; 3. Z Aleutów na Hawaje. Żeglarze pokonali w sumie 8 769 Mm w zmiennych warunkach atmosferycznych. Zaplanowano i profesjonalnie zrealizowano rejs na odległej, nawigacyjnie i żeglarsko egzotycznej trasie przez wszystkie, poza polarną, strefy klimatyczne. Całe przedsięwzięcie charakteryzowało się oryginalnością założeń, podjęciu śmiałego wyzwania żeglugi po nieuczęszczanych pacyficznych akwenach i bezludnych archipelagach. „Crystal” był pierwszym bodaj polskim jachtem eksplorującym w całości odległy archipelag Aleutów.
· II Nagrodę Honorową „Rejs Roku 2022”
Jury przyznało kapitanowi Maciejowi Sodkiewiczowi za kolejną arktyczną wyprawę tym razem na wody Zatoki Hudsona z dotarciem na północne krańce Basenu Foxa. W podzielonej na dziewięć etapów wyprawie udział wzięło w sumie 72 żeglarzy. Jacht „Inatiz” pozostawił za rufą ponad 11 000 Mm. W realizację projektu, obok załóg na kolejnych etapach, zaangażowane były zespoły brzegowe zapewniające wsparcie meteorologiczne i doradztwo techniczne. Całe przedsięwzięcie wpisuje się w konsekwentnie realizowany przez kapitana Sodkiewicza projekt „Lodowe krainy”, w ramach, którego od ok. 10 lat liczne grupy żeglarzy eksplorują północne i południowe krańce globu. Jacht „Inatiz” był po „Zjawie IV” drugim polskim jachtem żeglującym po wodach Zatoki Hudsona.
· III Nagrodę Honorową „Rejs Roku 2022”
przyznano załogom regatowym ścigającym się na jachcie „I Love Poland” w szeregu wyścigów na trasach po obu stronach Atlantyku. To był wyjątkowo owocny sezon, zarówno obfitujący w godne odnotowania wyniki sportowe jak i zrealizowane programy szkoleniowe. Polscy żeglarze coraz śmielej stają do rywalizacji w prestiżowych wyścigach, plasując się niejednokrotnie na eksponowanych pozycjach. To także efekt wartego uhonorowania programu szkoleniowego realizowanego przez Fundację „Sailing is Our Passion”. Jacht „I love Poland” w wyścigach, treningach i rejsach sezonu 2022 przepłynął ok. 16 000 Mm.
· Honorowa Nagroda Specjalna Stulecia 1922 – 2022
Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni. To wyraz uznania Jury Rejsu Roku dla wkładu uczelni w historię polskich żagli. Od czasu rejsów szkunera ORP „Iskra”, udziału podchorążych i oficerów MW w żeglarskich projektach gen. Mariusza Zaruskiego czy Oficerskiego Yacht Klubu RP, po powojenne osiągnięcia załóg spod sportowej bandery Marynarki Wojennej. Wśród nich pionierski transatlantycki rejs ORP „Iskra” do Stanów Zjednoczonych czy powojenne rejsy szkunera poza koło podbiegunowe. Także wielki wokółziemski rejs żaglowca ORP „Iskra”, drugiego tej nazwy, z opłynięciem Przylądka Horn. Wreszcie liczny udział załóg jachtów „Kotwicy” i Ośrodka Szkolenia Żeglarskiego MW w rejsach i regatach Operacji Żagiel, to znaczący dorobek żeglarzy wywodzących się ze środowiska Akademii Marynarki Wojennej, wniesiony do historii polskiego żeglarstwa morskiego.
· Honorowe Wyróżnienia „Rejs Roku 2022”
Jury postanowiło uhonorować wkład w historię polskich żagli trzech zasłużonych żaglowców, obchodzących w 2022 roku „okrągłe” rocznice służby pod biało-czerwoną banderą:
– 40 lat fregaty „Dar Młodzieży” – flagowego żaglowca polskiej bandery. Ponad 20 tysięcy przeszkolonych pod żaglami przyszłych oficerów i kapitanów floty handlowej, rejsy wokółziemskie, opłynięcie Hornu, jeden z najpopularniejszych przedstawicieli światowej flotylli żaglowców szkolnych.
– 40 lat barkentyny ORP Iskra” – następczyni słynnej poprzedniczki o tej samej nazwie, żaglowiec wsławiony rejsem dookoła świata z opłynięciem Przylądka Horn. Wielokrotny uczestnik regat i zlotów Tall Ships Races. Szkoła marynarskiego rzemiosła dla tysięcy przyszłych oficerów Marynarki Wojennej i wskazywania „drogi na morze” polskiej młodzieży.
– 30 lat brygu „Fryderyk Chopin” – żaglowiec realizujący od dnia swego powstania szereg projektów wychowania morskiego młodzieży w tym nagradzanej „Niebieskiej Szkoły”. W ramach wielokierunkowej działalności „Fryderyk Chopin” odniósł wiele sukcesów na regatowych trasach Tall Ships Races. Opłynął Przylądek Horn. Prywatny projekt edukacyjny, promujący wielkie żagle, realizowany i kierowany przez Piotra Kulczyckiego.
· Nagroda Specjalna Prezydenta Miasta Gdańska „Bursztynowa Róża Wiatrów”,
którą uhonorowano pomorskiego żeglarza Juranda Goszczyńskiego, zwycięzcę ostatniej edycji regat „Setką przez Atlantyk”. Po 28 dniach spędzonych na oceanie, 8 stycznia zakończył regatowy projekt, do którego przygotowania zajęły kilka lat życia. Własnoręcznie zbudowany, zaledwie 5-metrowy jacht „Alczento”, sprawdził się w trudnej oceanicznej żegludze podobnie jak kapitan, który tym rejsem spełnił jedno ze swych życiowych marzeń.
· Nagroda Grotmaszta Bractwa Kaphornowców im. kpt. Aleksandra Kaszowskiego
za dobrą robotę żeglarską, przypadła Sławomirowi Skalmierskiemu za poprowadzenie arktycznej wyprawy jachtem „Hi Ocean One”- Spitsbergen – Grenlandia – Islandia na trasie długości 1 903 Mm. Jacht w trakcie wyprawy zawinął także na wyspę Jan Mayen gdzie dwóch członków 8-osobowej załogi weszło (jako druga polska ekipa w historii) na wulkan Beerenberg (2277 m n.p.m.).
Przyznane zostały też (zaraz na początku Gali) nagrody specjalne (dop. red. CS).
· Nagroda Portalu www.nowezagle.pl za morski rejs małym jachtem
Jury po przewodnictwem redaktora naczelnego Dominika Życkiego, w składzie: kpt. Marek Zwierz, kpt. Jerzy Kuliński, Piotr Dalecki oraz Waldemar Heflich (wręczający tę nagrodę), przyznała nagrodę kapitanowi Piotrowi Homie za rodzinny, (żona i dwójka dzieci 14 i 11 lat) bałtycki rejs 28-stopowym jachtem TINOS. Załoga, po 100 dniach rejsu przez Sund i Kanał Gota, przebyciu 1008 mil oraz odwiedzeniu 57 portów, powróciła do Kamienia Pomorskiego, z którego wyruszyła w maju 2022 roku (dop. na bazie tekstu ze strony www.nowezagle.pl).
* * *
Tekst: z komunikatu Jury Najwyższych Polskich Trofeów Żeglarskich Nagród Honorowych „Rejs Roku 2022 – Srebrny Sekstant”
Zdjęcia i komentarz: Cezary Spigarski (również Krzysztof Miłosz – poniżej)
Zdobywcy Głównych Nagród Honorowych
„Rejs Roku – Srebrny Sekstant” 1970 – 2019
1970
kpt. Andrzej Rościszewski – opłynięcie Islandii na s/y Śmiały”
1971
kpt. Dariusz Bogucki – rejs na Spitsbergen i Jan Mayen na s/y „Mestwin”
1972
kpt. Bogdan Olszewski – rejs do Murmańska na s/y „Alf”
1973
kpt. Krzysztof Baranowski – pierwsze polskie samotne opłynięcie globu ziemskiego wokół przylądka Horn na s/y „Polonez”
1974
kpt. Zygfryd Perlicki, s/y „Copernicus” i kpt. Zdzisław Pieńkawa, s/y „Otago” – za udział w pierwszych, w historii żeglarstwa, załogowych regatach wokółziemskich
1975
kpt. Richard Konkolski – samotny rejs dookoła świata na s/y „Nike”
1976
kpt. Kazimierz Jaworski – zdobycie II miejsca w klasie Jester w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na trasie Plymouth – Newport na s/y „Spaniel”
1977
kpt. Kazimierz Jaworski – zdobycie II miejsca na s/y „Spanielek” w Transatlantyckich Regatach Samotnych Żeglarzy na mini jachtach
1978
kpt. Krystyna Chojnowska – Liskiewicz – pierwszy na świecie samotny rejs kobiety dookoła świata na s/y „Mazurek”
1979
kpt. Jerzy Rakowicz – zwycięstwo w regatach samotnych żeglarzy na trasie Falmouth – Azory – Falmouth na s/y „Spaniel”
1980
kpt. Henryk Jaskuła – samotny rejs dookoła świata bez zawijania do portów z Gdyni do Gdyni wokół przylądka Horn na s/y „Dar Przemyśla”
1981
kpt. Wojciech Wierzbicki – pierwsze polskie opłynięcie arktycznego archipelagu Svalbard na s/y „Gedania”
1982
kpt. Ryszard Wabik – rejs do Ameryki Południowej z opłynięciem przylądka Horn na s/y „Wojewoda Koszaliński”
1983
kpt. Michał Szafran – rejs dookoła świata na s/y „Nasz Dom”
1984
kpt. Andrzej Urbańczyk – samotny rejs dookoła świata na s/y „Nord IV”
1985
kpt. Wojciech Jacobson – rejs z Le Havre przez Kanał Panamski do Vancouver na s/y „Vagabond”
1986
kpt. Ryszard Wabik – wyprawa dookoła świata szlakiem W. Wagnera na s/y „Tropiciel”
1987
kpt. Bogdan Marciniak – rejs do Australii wokół przylądka Dobrej Nadziei na s/y „Asterias”
1988
kpt. Wojciech Jacobson, kpt. Janusz Kurbiel, kpt. Ludomir Mączka – pierwsze pokonanie arktycznego Przejścia Północno-Zachodniego (kier. W> E) na s/y „Vagabond”
1989
kpt. Wojciech Ogrzewalski – transoceaniczne regaty na jachtach „Futuro” i „Barakuda”
1990
kpt. Jan Ludwig – rejs dookoła świata na s/y „Zawisza Czarny”
1991
kpt. Janusz Kurbiel – dwukrotne opłynięcie Spitsbergenu
na s/y „Vagabond 3”
1992
kpt. Wojciech Skórski – transatlantycki rejs na s/y „Agnessa”
1993
kpt. Jan Pinkiewicz – arktyczny rejs na s/y „Dar Świecia”
1994
kpt. Tadeusz Jakubowski – rejs dookoła świata na s/y „White Eagle”
1995
kpt. Jerzy Radomski – za wielką żeglarską włóczęgę w latach 1978 – 1995 na s/y „Czarny Diament” po wszystkich oceanach
1996
kpt. Mieczysław Siarkiewicz – opłynięcie Spitsbergenu na s/y „Barlowento”
1997
kpt. Roman Paszke – zdobycie Admiral’s Cup 97 na s/y „MK Cafe”
1998
kpt. Andrzej Armiński – za doskonałą postawę w regatach EXPO’98 Round the World Rally na s/y „Mantra 3”
1999
kpt. Lech Kosakowski – samotny rejs Dunajem, Morzem Czarnym i Śródziemnym przez Atlantyk do Miami na s/y „Nona”
2000
kpt. Jerzy Wąsowicz – wielki rejs do obu Ameryk wokół przylądka Horn na s/y „Antica”
2001
kpt. Roman Paszke – za znakomitą postawę w wokółziemskich regatach jachtów wielokadłubowych The Race 2000 na s/y „Warta – Polpharma”
2002
kpt. Wacław Strusiński – harcerska wyprawa na wody Spitsbergenu na s/y „Alefant”
2003
kpt. Jacek Wacławski – rejs na s/y „Stary” wokół przylądka Horn z dotarciem do antarktycznej stacji polarnej PAN na Wyspie Króla Jerzego
2004
kpt. Przemysław Mączkowski – arktyczna wyprawa wokół Spitsbergenu, następnie dotarcie do wysp Archipelagu Franciszka Józefa na s/y „Politechnika”
2005
kpt. Barbara Królikowska – wielki rodzinny rejs dookoła świata na s/y „Karolka”
2006
kpt. Jacek Wacławski oraz Dominik Bac, Sławomir Skalmierski, Tomasz Szewczyk – za pokonanie na s/y „Stary” Przejścia Północno-Zachodniego.
kpt. Tadeusz Natanek – za pokonanie na s/y „Nekton” Przejścia Północno – Zachodniego
2007
kpt. Jarosław Kaczorowski – za udany start na jachcie „Allianz.pl” w oceanicznych regatach samotnych żeglarzy Transat 6.50
2008
kpt. Tomasz Lewandowski – za rejs na jachcie „Luka” dookoła świata bez zawijania do portów najtrudniejszą trasą ze wschodu na zachód
2009
kpt. Joanna Pajkowska – za rejs na jachcie „Mantra Asia” – najszybszy i drugi kobiecy samotny rejs dookoła świata pod polską banderą.
2010
kpt. Jerzy Radomski – za trwającą 32 lata wyprawę po wszystkich oceanach, na s/y „Czarny Diament”
2011
kpt. Zbigniew Gutkowski – za znakomity start i zajęcie II miejsca w etapowych regatach wokółziemskich samotnych żeglarzy Velux 5 Oceans na s/y „Operon Racing”
2012
kpt. Tomasz Cichocki – za samotny rejs dookoła świata na s/y „Polska Miedź”
2013
kpt. Ryszard Wojnowski – za pierwsze w historii polskiej bandery sportowej pokonanie Przejścia Północno-Wschodniego na s/y „Lady Dana 44”
2014
kpt. Ryszard Wojnowski – za pokonanie Przejścia Północno – Zachodniego na s/y „Lady Dana 44”, równoznaczne z zamknięciem pętli wokół Bieguna Północnego
2015
kpt. Piotr Kuźniar – za rekordową południową żeglugę po antarktycznym Morzu Rossa oraz pokonanie Przejścia Północno-Zachodniego na s/y „Selma Expeditions”
2016
kpt. Szymon Kuczyński – za samotny rejs dookoła świata na s/y „Atlantic Puffin”
2017
Kpt. Joanna Pajkowska – za zwycięski start, wraz z Uwe Rottgeringiem, na s/y „Rote 66”, w transatlantyckich regatach „Twostar 2017”
2018
kpt. Szymon Kuczyński – za samotny rejs non-stop dookoła świata na s/y „Atlantic Puffin” oraz
kpt. Mariusz Koper – za opłynięcie Antarktydy poniżej 60° S na s/y „Katharsis II”
2019
kpt. Joanna Pajkowska za rejs solo-non stop na s/y „Fanfan” – samotnie dookoła świata bez zawijania do portów trasą wokół trzech przylądków
2020/2021
Srebrnego Sekstantu nie przyznano ze względu na brak znaczących przedsięwzięć żeglarskich spowodowany światową pandemią covid
2022
Michał Palczyński/Ola Rapp za pacyficzną wyprawę na s/y „Crystal” o przesłaniu: „Tam gdzie rodzą się sztormy – wyprawa jachtem wzdłuż łańcucha Aleutów”
