24 kwietnia br. zmarł nagle Profesor Jan Kazimierz Sawicki
Jan Kazimierz Sawicki – dr hab. nauk humanistycznych, prof. nadzw. Akademii Morskiej. Postanowieniem z dnia 28 grudnia 2009 r. otrzymał tytuł naukowy profesora nauk ekonomicznych. Nominację profesorską wręczył, podczas uroczystości w pałacu Prezydenckim Prezydent RP Lech Kaczyński, w dniu 3 marca 2010 roku.
Na okoliczność wydania w roku 2006 przez Wydawnictwo Verbi Causa Małgorzaty Sokołowskiej „Encyklopedii Gdyni”, biogram Profesora opracował Jego współpracownik dr Witold Parteka. Dzięki uprzejmości wydawcy cytowany poniżej:
„Urodził się 27.11.1939 roku w Maszczy, powiat Kostopol na Wołyniu (ojciec Stanisław walczył w konspiracyjnej organizacji ZWZ, zginął 14.08.1941 w Kostopolu w masowej egzekucji Polaków i Żydów przeprowadzonej przez Gestapo i Ukraińców). Wiosną 1945 repatriowany wraz z matką i młodszym bratem Edmundem do Prabut, pow. Iława (obecnie Kwidzyn), szkołę podstawową ukończył w Prabutach w 1953, Liceum Pedagogiczne w Kwidzynie w 1958. W latach 1959-1964 studiował w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku, uzyskując dyplom magistra historii. Tytuł doktora nauk humanistycznych uzyskał 27.05.1971 r. na Wydziale Humanistycznym UG, natomiast doktora habilitowanego nauk humanistycznych – 21.05.2002 r. uchwałą Rady Wydziału Nauk Historycznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracował zawodowo w Zarządzie Wojewódzkim Towarzystwa Wiedzy Powszechnej w Gdańsku, Polskich Liniach Oceanicznych, Ośrodku Doskonalenia Kadr Ministerstwa Przemysłu Ciężkiego, Uniwersytecie Gdańskim i w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. Od 1.07.1990 r. był zatrudniony w Wyższej Szkole Morskiej i od 2002 r. w Akademii Morskiej, pełniąc funkcję kierownika Pracowni Historii. W dorobku naukowym posiadał ponad 30 publikacji książkowych autorskich i współautorskich oraz ponad 100 innych (artykuły, polemiki, przedmowy, biogramy, szkice literackie), które odnoszą się do najnowszych dziejów Polski w XX i XXI w. na morzu i przylądziu. Szczególną rolę odegrał w kreowaniu usystematyzowanych badań dziejów morskich Polski w latach II Rzeczypospolitej i w okresie po II wojnie światowej. Doprowadził do powstania w 1993 serii wydawniczej „Księgi Floty Ojczystej”. Był redaktorem i edytorem książek morskich o polskiej pracy na morzu, których liczba przekracza kilkadziesiąt pozycji. Znajdują się w tym jego monografie naukowe pt. „Polska Marynarka Handlowa 1939-1945” tom I, Gdynia 1991 (II wydanie -1992), „Odrodzenie żeglugi morskiej w Polsce 1945-1947”, Gdańsk 1988; „Ratownictwo morskie w Polsce”, t. I: 1920-1950, Gdynia 2001; t. II: 1945-1961, Gdynia 2005 oraz „Polskie Ratownictwo Okrętowe 1951-2001. Zarys działalności”, pod red. J. K. Sawickiego, Gdynia 2001.
Udokumentował także służbę i pracę polskiej floty transportowej w składzie flot alianckich w czasie II wojny światowej, publikując w 1989 „Podróże polskich statków 1939-1945” oraz w latach 1990-1993 5 książek – reportaży historycznych o służbie polskich załóg w konwojach m.in. „S/s „Tobruk” w konwojach śmierci”, „Pod flagą komodora”, „Zdrada alianckiej bandery”, „Bezbronne konwoje”. Był inicjatorem i redaktorem oraz współautorem 4 tomów polskiej bibliografii morskiej 1919-1991. Prowadził prace dokumentacyjne i biograficzne poświęcone kadrze i absolwentom polskich uczelni morskich. Pod jego redakcją i przy współpracy ukazały się „Kadry morskie Rzeczypospolitej” (t. I – VI).
Był przewodniczącym Komitetu Redakcyjnego serii wydawniczej „Księgi Floty Ojczystej”, członkiem Rady Naukowej Polskiego Towarzystwa Nautologicznego, Komitetu Redakcyjnego serii „Akta do dziejów Polski na morzu” Gdańskiego Towarzystwa Naukowego.
Za twórczość marynistyczną otrzymał nagrodę literacką im J. Conrada – 1986, nagrodę główną Polskiego Towarzystwa Nautologicznego za rok 1989, I Nagrodę Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w 1990, 1992,1994 i 2003, Nagrodę I st. JM Rektora WSM: 1993,1995 i 1996 i II st. JM Rektora AM w Gdyni w 2001, Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. kmdr Kazimierza Szczęsnego (1996) za twórczość marynistyczną literacką i naukową, Nagrodę Literacką Prezydenta Miasta Gdyni (1995) i Łódzką Komandorię Ligi Morskiej i Rzecznej (1999), a także listy gratulacyjne: prof. Andrzeja Wyczańskiego – wiceprezesa i sekretarza naukowego PAN (1994); prezesa Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. W. Sikorskiego w Londynie rtm. Ryszarda Dembińskiego (1996). Odznaczony: srebrną odznaką za Zasługi dla Obronności Kraju (2003), Medalem za Zasługi dla Marynarki Wojennej (1996), medalem Pamięci Walk i Męczeństwa (1996), złotym i srebrnym Krzyżem Zasługi, złotą odznaką Zasłużony Pracownik Morza.”
* * *
9 grudnia 2013 roku ówczesna wiceminister kultury Małgorzata Omilanowska udekorowała prof. Jana Kazimierza Sawickiego odznaczeniem Gloria Artis (przyznanym w 2012 r.), dla podkreślenia zasług dla kultury i historii morskiej Polski, jako autora kilkudziesięciu książek i innych opracowań poświęconych historii polskiej floty i osób związanych z gospodarką morską.
Niestety w 2010 roku decyzją JM Rektora AM prowadzoną przez Profesora Jana Kazimierza Sawickiego Pracownię Historii Akademii Morskiej, po 17 latach funkcjonowania zamknięto. Pracownia miała w swoim dorobku 37 publikacji w ramach serii „Ksiąg Floty Ojczystej”. Decyzję tę do dzisiaj wielu ludzi związanych z morzem i gospodarką morską uważa za złą i bardzo szkodliwą. Wykluczenie Profesora z działań dokumentujących polską historię morską w Akademii Morskiej nie spowodowało na szczęście zaprzestania przez niego gromadzenia i publikowania morskich materiałów historycznych. Dorobek pisarski i dokumentacyjny ludzi morza dalej znajduje odzwierciedlenie w tworzeniu serii „Ksiąg Floty Ojczystej”, która dzięki wydawnictwom z morzem powiązanym rozrosła się już do 76 tytułów książkowych. Jest to dzisiaj najdłuższa w polskim piśmiennictwie morskim seria wydawnicza.
Dodajmy, że Profesor JK Sawicki zapoczątkował współpracę z jednym z najważniejszych w Polsce badaczy historii tragedii morskich Ryszardem Leszczyńskim (zmarłym tego roku – kliknij tu oraz tu). Był recenzentem pracy doktorskiej Ryszarda Leszczyńskiego dotyczącej tragedii morskich polskiej floty pomocniczej, obronionej na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
„W uznaniu szczególnych zasług dla badania historii polskiej floty handlowej oraz udziału jej kadr w drugiej wojnie światowej i w trudnym powojennym okresie realizacji programu odbudowy i tworzenia Polski Morskiej” 30 czerwca 2015 roku Stowarzyszenie Kapitanów Żeglugi Wielkiej w Gdyni przyjęło Profesora do grona swoich Honorowych Członków.
Cześć Jego Pamięci!
Tekst i zdjęcia: Cezary Spigarski
